Dizüstü PC ömrünü artırmak için...

Centrino dizüstü bilgisayarların Pentium-M işlemcisi, piyasadaki en az güç harcayan işlemcilerden biri. Birkaç hile ile çağdaş mobil işlemcilerde bile güç tüketiminden tasarruf etmek mümkün. “Centrino Hardware Tool” ile güç tüketimini azaltıp, pil ömrünü uzatabiliyorsunuz.

Güç tüketimi, işlemci hızı ve çekirdek gerilimi
Speedstep, Optimized Power Management ve ACPI, modern güç tasarrufu teknikleri dünyasında sıkça rastladığımız terimlerden bazıları. Bu jargon gözünüzü korkutmasın sakın, zira dizüstü bilgisayarınızın pil ömrünü uzatmak için mühendis olmaya gerek yok. Ama işlemcinizin güç tüketimini azaltmak için, en azından programı nasıl kullanacağınızı bilmenizde fayda var.

Intel’in geliştirdiği “SpeedStep” teknolojisi, güç tüketimi, işlemci hızı ve çekirdek gerilimi arasındaki ilişkiye dayanıyor. Temel olarak işlemci hızıyla akım arasında doğrusal bir ilişki var. Bir işlemci ne kadar hızlı ise, o kadar çok akıma ihtiyaç duyuyor. İşlemcinin çekirdeğindeki gerilim, akımın ihtiyacı bakımından üssel bir etkiye sahip. Bunun anlamı, artan çekirdek gerilimiyle, gereken akım da katlanarak arttığıdır. Akım ihtiyacını düşürme çabalarınızda, işlemci hızı ve çekirdek gerilimi olayın bel kemiğini oluşturuyor.

Çağdaş işlemciler nasıl güç tasarrufu yapıyor?
İşte tam bu noktada işlemcinin güç tasarrufu teknikleriyle yazılımın desteği bir araya geliyor. Eğer işlemcinin sırtında pek fazla yük yok ise, güç tasarrufu teknikleri devreye girerek işlemci hızını düşürüyor. Böylece, yüksek performans gerektirmeyen zamanlarda işlemci gerilimi azalıyor. Bu yolla akım ihtiyacı düşüyor ve işlemci daha az ısınıyor. Daha yüksek performans gerektiğinde, işlemci hızı da gerilim basamaklı bir biçimde artıyor.
Centrino Hardware Control yazılımı, akım tasarrufu konusunda işlemci hızının ve çekirdek geriliminin standart değerlerini daha da düşürebilme potansiyeline sahip. Sağdaki grafikte Pentium- M 730 tipi işlemcimizin her bir işlemci hızı için gereken çekirdek geriliminin, SpeedStep teknolojisiyle standart basamak değerlerini görüyorsunuz.

Centrino Hardware Control ile güçten tasarruf edin

Parasız dağıtılan “Centrino Hardware Tool” dizüstü bilgisayarınızda ince ayar yapabilmenize olanak sağlıyor. Bizim için yazılımın en ilginç yeteneği, işlemci hızını ve işlemci çekirdek gerilimini el ile değiştirebilmemizdi. CHIP olarak dizüstü bilgisayarınızda güçten tasarruf edebilmeniz için hangi ayarları yapmanız gerektiğini göstereceğiz.

Test sırasında kullandığımız sistem konfigürasyonu

Bu programın gerçekte neler yapabildiğini kanıtlayabilmek için en yeni nesilden bir Centrino dizüstü bilgisayarı kullanmaya karar verdik. BenQ Joybook A82 modelinde, Intel’in Sonoma platformuna ait bir Pentium-M 730 işlemci görev yapı- yor. Bilgisayar 512 MB PC2700 model belleğe sahip ve üzerinde istenildiğinde 64 ya da 128 MB bellekle çalışan ATI Radeon X600 modeli bir ekran kartı bulunuyor.

1. Aşama: İşlemci hızlarını ayarlamak

Centrino Hardware Control ve Microsoft .NET’i indirip kurduktan sonra, programı n başlangıç penceresinden CPU Speed sekmesine tıklayın ve profili Dynamic Switching yapın. Enable custom dynamic switching’in yanında duran onay kutusuna tıklayarak işlemcinizin bütün hız basamaklarını görmek istediğinizi belirtin. Min. Load başlığındaki değere çift tıklayın ve buradan işlemcinizin nasıl bir performans ihtiyacına kadar en az işlemci hızıyla çalışması gerektiğini belirleyin. Kendi örneğimizde, işlemciyi en az yüzde 50 kapasiteyle çalışmaya başladıktan sonra yüksek işlemci hızına geçmek üzere ayarladı k. Max. Load üzerine çift tıkladığınızda, hangi işlemci yükünden sonra en yüksek işlemci hızına geçilmesini istediğinizi belirliyorsunuz. Mavi oka tıkladığınızda, sonuç olarak işlemci hız basamaklarını gösteren bir özet göreceksiniz. Parantez içerisinde verilmiş olan çarpan değerlerini not alın. Bizim değerlerimiz 6, 8, 9, 10, 11 ve 12.

2. Aşama: Çekirdek gerilimini belirlemek
İkinci aşamada CPU Voltage sekmesine tıklayın. Pencerenin ortasında bulunan soru işaretine tıkladığınızda, işlemcinizin çeşitli çarpan değerlerinde hangi standart çekirdek gerilimini uygulayacağını görebilirsiniz. Bu değerlere göre hareket etmeniz gerekiyor.

Şimdi ilk giriş satırını etkin hale getirin ve az önce not aldığınız çarpan değerlerinden ilkini buraya yazın. Arkasından gelen alanda, Intel’in standart değerlerinin hemen altında bir çekirdek gerilimi belirleyin. Set butonuna tıkladıktan sonra, program ufak bir kararlılık testi başlatacak.

Bilgisayarınız bu testi başarıyla atlatırsa, çekirdek gerilimini biraz daha düşürün ve testi tekrarlayın. Eğer bilgisayarınız kilitlenirse, bilgisayarı yeniden başlattıktan sonra en son çalışan çekirdek geriliminde kalın.

3. Aşama: Dayanıklılık testi

Centrino Hardware Control sadece kısa bir kararlılık testi uyguluyor. Çok kapsamlı bir test için yine ücretsiz olarak bulabileceğiniz Prime95 yazılımını kullanabilirsiniz.

Centrino Hardware Control programında CPU Voltage penceresinde Use only Multiplier #1 and Voltage #1 seçeneğinin işaretli olup olmadığına bakın, değilse işaretleyin. Aynı pencerenin alt kısmında, ayarladığınız değerlerin kullanımda olduğunu görerek işinizi sağlama alın (Current CPU Settings). Eğer yaptığınız ayarlardan memnunsanız, Prime95’i çalıştırın. Options / Torture Test... seçeneğine tıklayın. Karşınıza çıkan pencereden In-place large FFTs’i seçin. Sonra OK’e tıklayarak dayanıklılık testini başlatın. Yaklaşık 10-15 dakika bekleyin ve testi [ESC] tuşuyla durdurun. Eğer Prime95 0 errors, 0 warnings mesajı veriyorsa, işlemciniz, ayarlamış olduğunuz çekirdek gerilimiyle kararlı bir şekilde çalışabiliyor demektir.

4. Aşama: Ayarlamayı tamamlamak

Her bir çarpan değeri için en düşük çekirdek gerilimini bulana kadar 2. ve 3. aşamaları tekrar edin. Bundan sonra Centrino Hardware Control’daki CPU Voltage penceresinde bütün çarpan değerlerine (yanlarındaki kutucuklara tıklayarak) bulduğunuz çekirdek gerilimlerini yazın. Use only Multiplier #1 and Voltage #1 yanındaki kutucuğa tıklayarak onay işaretini kaldırın. Set butonuna son defa basarak, programın son bir kararlılık testi yapmasına izin verin
Sonuç: İşlemci ne kadar az ısınırsa, o kadar sessiz çalışmak mümkün

Bu ufak yazılım, işlemcinin bütün performans basamaklarında ısınmadan çalışabilmesini sağlıyor. Böylece işlemci fanı daha yavaş dönüyor ve dizüstü bilgisayarınız daha sessiz çalışmaya başlıyor. Ama testimiz sırasında pil ömründe fark edilir bir artışa rastlamadığımızı belirtmeliyiz.

Güç tüketiminin sadece işlemciye bağlı olmadığını unutmayın

İşlemciye duyulan ihtiyacın pil ömrü üzerinde çok büyük bir etkisi olsaydı, bu ücretsiz yazılıma altın madalya vermemiz gerekirdi. Modern taşınabilir işlemciler zaten etkili ve güçten olabildiğince tasarruf ederek çalışıyor. Yazılımlarda yapaca- ğımız doğru ayarlar ile işlemcileri daha da tutumlu hale getirmek mümkün.

İşlemcinin yanı sıra ekran kartı ve ekranı n kendisi de güce ihtiyaç duyuyor. Pil ömrü konusunda elde ettiğimiz sonuçlar beklentilerimiz altında kalıyor. Centrino Hardware Control, testimizde yüzde 5 daha fazla pil ömrü sunuyor.

Şimdi sorulması gereken soru, acaba bu sonuca ulaşmak için harcadığımız çabaya değer mi? Cevap “Evet”. Testler sırasında işlemci sıcaklığı, programa ihtiyaç duymadan gerekli değerlerin altında seyrediyordu. Böylece işlemci fanı daha seyrek devreye girip, çalışma ortamı açısından kabul edilebilir bir gürültü yaratıyor.

Güç tasarrufu yapmak için gereken altın kurallar

Eğer pilinizin kullanım süresinin son birkaç dakikasını bile uzatabilmek sizin için önemliyse, bunun için başka hileler de bulunuyor:

1- Karanlık bir ortamda çalışıyorsanız, ekran aydınlatmasını azaltabilirsiniz.

2- Eğer mümkünse, CD ya da DVD yazma işlemlerini dizüstü bilgisayarınızı elektriğe bağlayana kadar erteleyin.

3- W-LAN ve Bluetooth özelliklerini, sadece gerçekten ihtiyaç duyduğunuz zamanlarda etkinleştirin.

4- Gerçekten ihtiyaç duyduğunu yazılımlar dışında başka program çalıştırmayın. Böylece işletim sisteminiz sabit diske daha az veri yazma ihtiyacı hisseder ve böylece güç tasarrufu yaparsınız.
__________________