ODTÜ tarafından yapılan ankete göre, Türkiye’de tüketicilerinin yüzde 74’ü, orijinal ürün fiyatları yüksek olduğu için korsan ürünlere yöneliyor.

ODTÜ öğrencilerinin kurduğu Elektronik ve Elektrik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE Institute of Electrical and Electronics Engineers), CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı’nda yaptığı korsan ürün kullanımı anketi sonuçlarını açıkladı. Fuar ziyaretçilerine yöneltilen 10 sorudan oluşan ankete göre, korsan kopyalama bilişim ve sanatın önündeki en büyük engel olmaya devam ediyor. Birçok tüketicinin, kısa ve uzun vadede korsan kullanmaya devam edeceğini açıkça söylemesi ise konuya bakışın ne düzeyde olduğunun bir göstergesi.

Anket, kullanıcıların korsanı tercih etmesinin nedenleri olarak, düşük alım gücü, tüketici hakları konusunda bilinçsizlik, yasaların uygulamasındaki eksiklik, caydırıcı cezaların yaygınlaşmaması ve emek hırsızlığının toplum tarafından kabullenmesini gösteriyor. 100 trilyonluk kitap piyasasının yüzde 40’ının korsan olduğu tahmin edildiği Türkiye’de lisanssız yazılımın bu sektöre faturası 700 milyon doları aşıyor. Korsan CD ve kasetlerin müzik sektörüne maliyeti ise 10 trilyon TL.

ANKET SORULARI VE YANITLARI

1) Satın almak istediğiniz ürünün korsanı mevcut ise, hangi sıklıkla orijinali yerine korsanını tercih ediyorsunuz?
Hiç: yüzde 18.17
Az: : yüzde 25.18
Orta: yüzde 27.04
Oldukça: yüzde 14.45
Çok: yüzde 15.16
Yorum: Ağırlıklı ortalamanın 2.89 olması tüketicilerin neredeyse yarı yarıya korsanı orijinaline tercih ettiklerini gösteriyor. Ayrıca tüketicilerin %70’inden fazlası korsanı birkaç kere de olsa kullandıklarını belirtmişler

2) Daha çok hangi ürünlerin korsanını almayı tercih ediyorsunuz?
Yazılım: yüzde 34.14
Kitap: yüzde 16.29
Film: yüzde 33.86
Müzik: yüzde 33.14
Bilgisayar oyunu: yüzde 39.86
Yorum: Korsan versiyonu en fazla tercih edilen ürün grubunu oyunlar oluşturuyor. Tüketicilerin en az üçte biri, bu 4 ürün grubunun da birden korsanını tercih ediyor. Kitapta korsan oranının düşük çıkması, katılımcıların çoğunluğunu bilişim tüketicilerin oluşturmasına dayandırılabilir.

3) Türkiye’de yazılımda yüzde 58, müzik ve kitapta yüzde 40 olan korsan kullanımım yüzde 20 seviyelerine inmesi için ne kadar beklememiz gerekiyor?Hiç: yüzde 5.07
Kısa vade: yüzde 9.51
Orta vade: yüzde 18.23
Uzun vade: yüzde 31.22
Çok uzun bir süre alır: yüzde 35.97
Yorum: Ağırlıklı ortalamanın 3.84 olduğu bu soru, tüketicilerin önemli bir kısmı korsan kullanım oranının uzunca bir süre azalmayacağı ve bir şekilde korsan ürünleri kendilerinin de temin edeceğini gösteriyor.

4) Hangi nedenle korsan ürün almaya yöneliyorsunuz?
Orijinalinin pahalı olması: yüzde 73.57
Tüketici hakları hakkında fikir sahibi olmama: yüzde 4.57
Korsanın bir suç olduğunun farkında olmama: yüzde 6.71
Çoğu herkesin korsan almaktan veya satmaktan çekinmemesi: yüzde 20.00
Diğer: yüzde 7.57
Yorum: Normal şartlar altında orjinalinin pahalı olması ilk neden olarak öne çıkabilir. Ancak, öne çıkan bir diğer sebep de, herkesin korsan almaktan veya satmaktan çekinmemesi olarak gözüküyor. Bu bulgu korsanın yaygınlığının kanıksandığını gösteriyor.

5) Korsanı ürün satın aldığınızda bunu ne gibi maliyetleri olduğunu göze alıyor musunuz?
Devletin milyonlarca dolarlık vergi kaybı ve istihdamda azalma: yüzde 50.14
Ülke ekonomisinin küçülmesi ve yabancı yatırımlarda azalma: yüzde 38.71
Üretici ve sanatçının emeğinin karşılığını alamamasından ötürü üretiminde azalma: yüzde 54.71
Yasadışı örgütlere ve mafyaya kaynak sağlama: yüzde 36.19
Engellenememesinden ötürü, korsanın AB yolunda bir engel olarak görülmesi: yüzde 43.29
Yorum: Tüketici, ekonomiye verdiği zararları bilerek korsanı tercih ediyor. Sanatçı emeğinin korsandan zarar görmesi tüketicinin satın almasını engellemiyor.

6) Satın aldığınız korsan ürünlerde bir bozukluk çıkması ne sıklıkla oluyor?
Hiç: yüzde 28.05
Az: yüzde 25.04
Orta: yüzde 22.93
Oldukça: yüzde 13.57
Çok: yüzde 9.35
Yorum: Ağırlıklı ortalamanın 2.47 olduğu bu soru, tüketicinin korsan satanların sunduğu ürünlerden aslında çok şikayetçi olmadığını vurguluyor.

7) Bir eser veya ürünü, herhangi bir yerde, kısmen veya tamamen kullanmadan önce, telif haklarının korunup korunmadığına hangi oranda dikkat ediyorsunuz?
Hiç: yüzde 19.11
Az: yüzde 24.16
Orta: yüzde 28.59
Oldukça: yüzde 17.74
Çok: yüzde 10.40
Yorum: Tüketicilerin yarıdan fazlası telif hakları konusunda yeterince dikkatli ve duyarlı değil.

8) Bulunduğunuz kurum veya şirkette lisanslı yazılım kullanma konusunda hangi oranda çalışmalar yapılıyor?
Hiç: yüzde 13.54
Az: yüzde 9.98
Orta: yüzde 14.21
Oldukça: yüzde 19.63
Çok: yüzde 42.64
Yorum: 7’inci sorunun aksine, bu soruda ağırlıklı ortalama 3.68 olarak çıktı. Sonuç kurumlara uygulanan caydırıcı denetimlerin işe yaradığını ve şirketlerin ev kullanıcısına oranla lisanslı yazılım kullanma konusunda daha dikkatli olduğunu gösteriyor.

9) Telif haklarının daha çok hangi yollarla ihlal edildiğini düşünüyorsunuz?
Korsan CD/DVD: yüzde 66.57
Kişisel kopyalamalar: yüzde 34.57
İnternet ve paylaşım programları aracılığıyla: yüzde 32.71
Normalde kısıtlı kullanım hakkı veren programları kırarak: yüzde 28.00
Diğer: yüzde 8.00
Yorum: Beklenildiği gibi, korsan CD/DVD satın alma oranı oldukça yüksek. Bu oranı, kişisel kopyalamalar ve internet izliyor. ADSL ve Kablo erişimlerinin yaygınlaşmasına paralel olarak, dosya paylaşımı aracılığıyla telif hakları ihlalinin gittikçe yükseleceği tahmin edilebilir.

10) Kamuoyunu bilinçlendirmek adına, Türkiye’de korsan kullanım ve etkileri üzerine gerçekleştirilecek bir etkinlik ne kadar faydalı olur?
Hiç: yüzde 13.61
Az: yüzde 24.37
Orta: yüzde 32.44
Oldukça: yüzde 16.81
Çok: yüzde 12.77
Yorum: Ağırlıklı ortalamanın 2.90 olduğu 10’uncu soruda, çoğunluk böyle bir bilinçlendirme kampanyalarının etkili olabileceği konusunda hemfikir.

Açıklama: Hiç yanıtı 1, Az yanıtı 2, Orta yanıtı 3, Oldukça 4 ve Çok yanıtı ise 5 puan olarak değerlendirilmiştir.